FTP (File transfer protocol) bir web sunucusuna dosya göndermenin veya sunucuda bulunan dosyaları bilgisayarınıza aktarmanın en kolay yoludur. FTP ile sunucuya bağlanmak için FTP programları kullanılır. (FileZila, CuteFTP, LeechFTP vs..)
Açılımı File Transfer Protocol olan FTP’nin Türkçe karşılığı Dosya Transfer Protokolü’dür. İsminden de anlaşılabileceği gibi internete bağlı iki bilgisayar arasında dosya transferini sağlayan bir protokol ve bu işleme hizmet eden uygulamaya verilen isimdir.  Örneğin bir web sitende yer alması istenen dosyalar sunuculara FTP üzerinden aktarılabilir.

FTP ilk geliştirilen internet protokollerinden biridir. FTP protokolü ile;

• Bir başka bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimi aynı anda bağlantı kurulur
• Protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.

FTP Yapmak İçin Nelere İhtiyaç Vardır? 

• Bağlanacağımız bilgisayarın internet adresi,
• Bağlanacağımız bilgisayarda dosyalara ulaşmak istediğimiz hesapla ilgili kullanıcı numarası, varsa şifresi,
• İnternet erişimi olan, üzerinde FTP yazılımı bulunan bilgisayar
• Bağlanacağımız bilgisayarda, FTP protokol komutlarını yorumlayacak çalışır durumda bir FTP servis programı yani FTP sitesi gereklidir.

FTP’nin Kullanımı

Genel kullanımı ftp <ftp yapılacak makinanın adresi> şeklindedir. Bundan sonra, ilgili bilgisayara bağlanıldığında, kullanıcı numarası ve parola sorulur. Daha sonra da, o kullanıcının makinasına bağlanmış olunur. Bu şekilde, etkileşimli bir ortamda, bazı komutlar verilerek iki makina arasında dosya işlemleri, ayrıca bağlanılan makinada bazı temel dosya/disk işlemleri yapılabilir.

FTP Komutları

cd : Dizin değiştirme. Kullanımı; (cd <dizin adı>), bir önceki dizine geçmek için; (cd ..) kullanılır.

pwd : İçinde bulunulan dizinin ismini verir.

dir : Bulunulan dizindeki dosyaları listelememek için kullanılır.

ls: Dizin içindeki çok fazla sayıda dosya varsa sayfa sayfa listeleme ve dosyaları kısa olarak göstermeye yarayan komuttur. Kullanımı; ls- lr: ayrıntılı tersten alfabetik listelemedir.

get: Dosya alma komutudur. Kullanımı; get <dosya – adı>(<alındıktan sonraki adı>)
alındıktan sonraki adı aynıda kalabilir.

mget: Birden fazla dosya alma komutudur. Örn: mget *.zip mget a*.*

put: Dosya gönderme komutudur. Kullanımı; put<dosya- adı> (<göndereceğimiz-yerdeki- adı>

mput: Birden çok dosyayı gönderme komutudur.

ascii: Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtir.

binary: Dosya aktarımlarında Binary modun kullanılacağını belirtmek için kullanılır. Yani:

• arşiv dosyaları (zip,arj,z,zoo v.b gibi),
• çalıştırılabilir programlar(. exe,com gibi),
• resim formatlı programlar, (gif,jpeg,wb gibi),

FTP ile alınmadan/yada gönderilmeden önce bu komut kullanılır.

delete: FTP yapılan bir yerde istenilen dosyayı silme komutudur. Kullanımı; delete<dosya – adı > şeklindedir.

mkdir: FTP yapılan yerde yeni bir dizin oluşturma komutu MKDIR dir.Kullanımı; mkdir < dizin -adı> şeklindedir.

rmdir: FTP yapılan yerde boş bir dizini silme komutudur. Kullanımı; rmdir <dizin- adı> şeklindedir.

lcd: FTP ortamından çıkmadan, kendi makinenizde dizin değiştirmenizi sağlar.

close: FTP ortamından çıkmadan sadece ilgili bağlantıyı kapatır.

quit: FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılan komuttur.

Bazı FTP merkezleri, tüm bir dizini sıkıştırarak gönderme kabiliyetine sahiptir. Söz gelimi, linux isimli bir alt dizini, GET linux linux.zip şeklinde sıkıştırılmış olarak alabiliriz. Ancak, bu özellik her FTP merkezinde olmayabilir.

Web Üzerinden FTP Nasıl Yapılır?

Son zamanlardaki genel gidiş, tüm internet servislerine daha becerikli ve etkileşimli ortamlardan erişilmesi ve farklı servislerin etkileşimli olarak kullanılması şekilde kendini göstermektedir. Bu ortamlardan en popüleri WEB(World Wide Web)tir. FTP de dahil olmak üzere pek çok internet servisi ve ilave pek çok özellik bu ortamlar üzerinden kullanılabilir. Dolayısıyla, FTP yapmanın bir diğer yolu da, Web üzerinden FTP yapmaktır. Bu yöntem kullanım açısından daha kolaydır. Binary bir dosyayı, yanlışlıkla, standart FTP programları ile kolayca ASCII modunda almanız mümkündür. Bu gibi sakıncalar Web üzerinden yapılan FTP’lerde ortadan kalkmaktadır. Ayrıca, Bookmark ve cache gibi faydalı özelliklerinden dolayı da bu ortamların sağladıkları bazı kolaylıklar vardır.

Çoğu Web istemcisinin sağladığı grafik ara birim özelliğini de unutmamak gerekir. Böylelikle, söz gelimi standart resim formatlarında olan bir resim dosyasını aldığınız anda görüntüyü ekrana da gönderebilirsiniz.

FTP Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• EXE, .ZIP vb gibi dosyaları BINARY modunda transfer ediniz. FTP’de genellikle varsayılan aktarım biçimi ASCII dir.
• Anonymous FTP’de, bir directory içine girdiğinizde, genellikle, oradaki dosyaların isim, byte olarak büyüklük, tarih ve içeriğini belirten kısa açıklama satırlarının olduğu ‘readme’ dosyaları (bazen de INDEX dosyaları) vardır. Öncelikle bu ASCII dosyaları alıp okumak size çok yardımcı olacaktır.
• Anonymous FTP’de, şifre olarak lütfen e-mail adresinizi doğru olarak girin. Bazı FTP merkezleri, e-mail adresinin uygunsuz girilmesi durumunda FTP yapmanıza izin vermemektedir.
• Unix’te küçük/büyük harf ayrımı olduğunu her zaman akılda bulundurun. Özellikle, aktaracağınız dosyaların isimlerini tam yazın ve küçük/büyük harf ayrımlarına dikkat edip aynısını yazınız.

En Popüler FTP Programları

Dünya üzerinde birçok FTP bağlantısı sağlayan programlar bulunmaktadır. Yazımızın bu kısmında kullanımı hızlı, kolay ve basit birkaç programdan bahsedeceğiz.

FileZilla

FileZilla, kullanımı oldukça basit ve hızlı olan bir FTP bağlantı programıdır. Tüm işletim sistemlerinde uyumlu olan FileZilla, gerek istemci gerekse FTP sunucu yapılandırmasında oldukça başarılı bir programdır. Aşağıdaki link üzerinden indirerek bilgisayarınıza kurabilirsiniz.

FileZilla Linki: FileZilla İndir

WinSCP

WinSCP, eğer bir Windows işletim sistemi kullanıcısı iseniz, kullanabileceğiniz ideal FTP programlarından birisidir. Birçok FTP protokolünü destekleyen WinSCP ile hiçbir programa ihtiyacınız kalmaz. Aşağıdaki link üzerinden bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

WinSCP Linki: WinSCP İndir

CyberDuck

Ücretli bir FTP programı olan CyberDuck, Türkçe arayüze sahiptir ve FTP, SFTP, WebDAV, OneDrive ve Google Drive desteğine sahiptir. Aynı şekilde ücretsiz olarakta kullanabilirsiniz. Aşağıdaki link üzerinden CyberDuck programını indirebilirsiniz.

CyberDuck Linki: CyberDuck İndir

Transmit

Transmit, Mac işletim sisteminde çalışmakta olan ücretli ve ücretsiz versiyonları bulunan FTP programıdır. SSH, SFTP, FTP FTPs bağlantıları yapabileceğiniz Transmit ile tüm işlemleri hızlı ve kolayca tamamlayabilirsiniz. Aşağıdaki link üzerinden Transmit FTP programını indirerek bilgisayarınıza kurabilirsiniz.

Transmit Linki: Transmit İndir